Sponsoring w organizacji pozarządowej bardzo często pojawia się, kiedy zaczynamy myśleć o alternatywnych źródłach finansowania organizacji. Pytanie brzmi: czy każda organizacja pozarządowa może mieć sponsora?

Definicja sponsoringu – ustawy

Najpierw trzeba zastanowić się, czy jest i jakie jest brzmienie oficjalnej (legalnej) definicji „sponsoringu”? W Wielkim Słowniku PWN nie ma definicji „sponsoringu”, jest natomiast definicja sponsora „sponsor” «instytucja lub osoba prywatna finansująca jakieś przedsięwzięcie kulturalne».

Odnosząc się natomiast do polskich przepisów powszechnie obowiązujących zauważyć i wskazać należy, że nie ma jednej, legalnej, o niezmiennej treści, definicji „sponsoringu”. Natomiast na potrzeby poszczególnych aktów prawnych formułowane są definicje pojęć zbliżonych znaczeniowo do „sponsoringu”. W niniejszym zakresie wskazać należy w szczególności na:

• art. 4 pkt. 18 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2017r. poz. 1414 ze zm.) „sponsorowaniem jest każdy wkład w finansowanie usługi medialnej lub audycji, przez podmiot, który nie dostarcza usług medialnych i nie produkuje audycji, w celu promocji jego nazwy, firmy, renomy, działalności, towaru lub usługi, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego”;
• art. 2¹ ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2016r., poz. 487 ze zm.): „sponsorowanie – bezpośrednie lub pośrednie finansowanie lub współfinansowanie działalności osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dla upowszechniania, utrwalania lub podniesienia renomy nazwy, producenta lub dystrybutora, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorcę, jego działalność, towar lub usługę, w zamian za informowanie o sponsorowaniu„

Definicja sponsoringu – orzecznictwo

Także w orzecznictwie sądów powszechnych i administracyjnych oraz Sądu Najwyższego pojęcie „sponsoringu” pojawiało się niejednokrotnie. W niniejszym zakresie, przykładowo, wskazać można na: „Sponsoring jest jedną z form promocji. Jego istotą są skojarzenia, dzięki którym pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora. Znak sponsora towarzyszy imprezom lub działaniu sponsorowanych instytucji. Tak więc sponsoring jest to działanie marketingowe, promujące firmę, usługę lub produkt w związku z wizerunkiem czy prestiżem sponsorowanego, które ma przynieść określone korzyści sponsorowi (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2004 r., VI ACa 709/03, Apel. W-wa 2005, nr 2, poz. 11)”.

Umowa sponsoringu to umowa nienazwana, mogąca występować w obrocie gospodarczym dzięki obowiązywaniu w polskim prawie cywilnym zasady swobody zawierania i kształtowania umów. Sponsoring oznacza odpłatne przysporzenie majątkowe wyrażające się w pieniądzach, rzeczach lub usługach dokonywanych przez określony podmiot gospodarczy (sponsora) na rzecz wybranej osoby fizycznej, organizacji, instytucji lub innej struktury prawnej (sponsorowanego). Celem tego przysporzenia jest dokonanie przez sponsorowanego czynności wskazanych w umowie sponsoringu zmierzających do utrwalenia lub spotęgowania renomy sponsora, do wzrostu jego popularności w określonym środowisku społecznym i do zwiększenia jego zysków (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 grudnia 2009 r., VI SA/Wa 1758/09, LEX nr 583570).

Bazując na powyższych pojęciach i ich rozwinięciach, a także praktyce zawieranie i wykonywania umów sponsoringu można przyjąć, że w umowie sponsoringu jedna strona (sponsor) zobowiązuje się do spełnienia na rzecz drugiej strony (sponsorowanego) świadczenia majątkowego, na wskazany w umowie cel związany z działalnością sponsorowanego, natomiast sponsorowany zobowiązuje się do dokonania w interesie sponsora określonych w umowie czynności, mających na celu utrwalenie lub spotęgowania renomy sponsora.

Umowa sponsoringu jest umową nienazwaną, w związku z tym może zostać zawarta w dowolnej formie. Jednakże z uwagi na bezpieczeństwo i pewność obrotu rekomendowana jest forma pisemna, która – w razie jakichkolwiek wątpliwości czy sporów – pozwoli na prawidłowe ustalenie praw i obowiązków stron takiej umowy.

Wiem czym jest sponsoring, czy w mojej organizacji mogę go wprowadzić?

Organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność odpłatną i nieodpłatną wskazaną w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 roku o pożytku publicznym i wolontariacie (Dz.U. z 2018r. poz. 450 ze zm.). W tym obszarze mogą starać się o granty, wsparcie darczyńców indywidualnych lub pobierać opłaty od uczestników swoich działań. Czy należy do niego także sponsoring? Niekoniecznie. W ww. ustawie nie ma przepisu określającego, że reklama lub promowanie sponsora leży w obszarze pożytku publicznego.

Zatem, skoro nie ma sponsoringu w tym worku, to gdzie się schował? W działalności gospodarczej organizacji. Tam mamy PKD dotyczące reklamy i promocji. Czy organizacja może prowadzić (wykonywać) działalność gospodarczą? Tak, ale tylko jako działanie pomocnicze, wspierające działalność statutową pożytku publicznego.

Podsumowując tę część, by móc – dzięki zawartej umowie/umowach – uzyskać status sponsorowanego – musimy mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą w organizacji, z właściwym PKD.

Słowa słowami, umowa najważniejsza

Można by pomyśleć: ok, nie nazwę sponsora sponsorem a partnerem strategicznym i będzie po kłopocie. Zupełnie nie! Możemy nazywać umowę: współpracy, partnerską, darowizny itp. ale jeśli jej treść jednoznacznie będzie skazywać, że jest to umowa sponsoringowa (sponsoringu) to będzie to po prostu ta właśnie umowa (sama nazwa, czy też tytuł jaki nadamy umowie nie determinuje o jaką umową faktycznie chodzi – decyduje o tym jej treść i zawarte w niej postanowienia).

Sponsoring, partnerstwa, darowizny

Czy można „ukryć” sponsoring w darowiźnie? Np. dostaniemy od darczyńcy 2000 zł, a w ramach podziękowania umieścimy jego logotyp na naszej stronie i koszulkach. Pomyślimy: „nie ma umowy, nie ma sponsoringu”. Nie będzie to jednak zgodne z prawdą!

Po pierwsze sam sponsor może nie być zainteresowany taką formą wsparcia (w szczególności ze względów podatkowych).

Po drugie istnieje coś takiego jak ekwiwalentność świadczeń stron umowy. Jeśli Urząd Skarbowy, podczas kontroli, sprawdzi nasze darowizny i dodatkowo sprawdzi naszą stronę, na której zobaczy wielki logotyp sponsora, może wyliczyć koszt takiego banneru na stronie www o podobnym profilu. Jeśli ta kwota będzie zbieżna z otrzymaną darowizną, Urząd Skarbowy może uznać, że nie mamy faktycznie do czynienia z darowizną, a z odpowiadającymi sobie świadczeniami stron (ze wszystkimi tego konsekwencjami – także o charakterze finansowym).

Po trzecie i najważniejsze takie działanie jest skrajnie nieetyczne i stanowi obejście prawa. Organizacje pozarządowe powinny być przykładem dla innych i nie powinny – kolokwialnie mówiąc – „kombinować”. Potknięcie jednej może spowodować lawinowy spadek zaufania do wszelkich organizacji pozarządowych działających na terenie naszego Kraju. A tego nikt z nas społeczników by nie chciał. Stanowczo odradzam wszelkie próby ukrywania sponsoringu! Jeśli nie jesteśmy pewni czy możemy uruchomić sponsoring w naszej organizacji to sprawdźmy statut, zasięgnijmy porady u specjalisty lub skrupulatnie przeczeszmy internet w poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące nas pytania.

Sponsoring w organizacji pozarządowej – podsumowanie

• Czy mogę mieć sponsorów w organizacji? Tak, jeśli organizacja prowadzi działalność gospodarczą z odpowiednim PKD.
• Czy można mieć sponsora bez umowy sponsorskiej? Można, ale lepiej wszelkie zobowiązania sformalizować w formie umowy, żeby nikt nie miał najmniejszych wątpliwości do czego się zobowiązaliśmy.
• Czy warto próbować „ukrywać sponsoring”? Zdecydowanie nie i stanowczo odradzam podejmowania choćby prób takiego działania!

Podziękowania

Za sprawdzenie tekstu dziękuję Jakubowi Goleniowskiemu (radca prawny w kancelarii Mazurkiewicz Cieszyńki Mazuro Adwokaci i Radcowie Prawni).